چرا نام داده های عمومی را انتخاب کردیم؟

ترکیب داده های عمومی، اگرچه با یک توضیح کوتاه کاملا منظور ما، یعنی «هر چیزی که می توان در اینترنت به اشتراک گذاشت و سازندگان به عموم جامعه اجازه می دهند به صورت برابر با یک دیگر (از جمله سازنده) از آن استفاده کنند» را به افراد منتقل می کند، اما به تنهایی ممکن است افراد را دچار ابهاماتی کند. در این نوشته به بررسی ابهامات متداول و چالش های موجود در انتخاب یک اسم مناسب می پردازیم.

داده

به نقل از ویکی پدیای فارسی، به‌طور کلی، می‌توان همه دانسته‌ها، آگاهی‌ها، داشته‌ها، آمارها، شناسه‌ها، پیشینه‌ها و پنداشته‌ها را داده نامید و این یعنی داده همه معنای مورد نظر ما را شامل می شود. اما کلمه داده، و به ویژه معادل انگلیسی آن یعنی data عموما برای نامیدن مجموعه های عددی و اطلاعات آماری به کار می روند. این موضوع ممکن است باعث ایجاد ابهاماتی درباره محدوده داده های عمومی شود.

جایگزین ها

• دانش: ممکن است به نظر برخی ترکیب دانش عمومی از داده های عمومی بهتر باشد. اما دانش نمی تواند تمام منظور را منتقل کند. داده هایی مانند کتاب داستان یا یک عکس هنری، به سختی جزیی از دانش محسوب می شوند اما می توانند داده عمومی یا انحصاری باشند.
• اطلاعات: در حقیقت اطلاعات کلمه ای است که باید به جای داده قرار بگیرد. اطلاعات همه چیز هایی که روی اینترنت می توان به اشتراک گذاشت را شامل می شود و برای همین، اینترنت جزیی از فناوری اطلاعات است. اما ترکیب اطلاعات عمومی، یک لفظ شناخته شده برای چیز هایی است که مخالف اطلاعات تخصصی هستند و عمومی در این ترکیب به معنی General است و نه به معنی Public که مد نظر ماست. چون این لفظ به کرات به کار می رود، انتخاب آن باعث مشکلات بیشتری می شد.

عمومی

لفظ عمومی نیز می تواند ابهاماتی ایجاد کند. منظور ما از عمومی، این است که همه بتوانند مثل یکدیگر و مثل سازنده از داده مورد نظر استفاده کنند. این تعریف تداخلی با محفوظ نگه داشتن بعضی از حقوق ندارد. مثلا سازنده می تواند از داده با کپی رایت حفاظت کند ولی به همه اجازه دهد که به شرط عدم حذف اشارات کپی رایت، هر استفاده ای از آن می توانند بکنند. این داده از نظر ما یک داده عمومی حساب می شود اما در public domain یا مالکیت عمومی به معنای حقوقی اش قرار ندارد.

جایگزین ها

• داده های باز: لفظ باز و متن باز به وفور برای اشاره به داده های عمومی به کار می رود. مثلا نرم افزار متن باز، طبق تعریف بنیاد پیشگامان متن باز یک نرم افزار است که منبع آن داده عمومی باشد. اما لفظ باز نیز ابهاماتی دارد. بعضا افراد متن باز را صرفا به در دسترس بودن متن تقلیل می دهند و به اجازه استفاده برای همه کاری ندارند. در صورتی که حتی اگر داده ای برای همه در دسترس باشد (که در بسیاری از موارد مانند کتاب ها و فیلم ها و ... این طور است) باز می تواند انحصاری باشد.

• داده های آزاد: لفظ آزاد نیز برای اشاره به داده های عمومی متداول است. مثلا در نرم افزار آزاد، دانش آزاد یا فرهنگ آزاد. منظور از این آزادی، به طور خلاصه، آزادی استفاده در همان سطح سازنده است.

  یکی از ایراد های این لفظ، اشتباه شدن با مفاهیم لیبرالیسم و اقتصاد آزاد است که معمولا بی ربط و حتی بر خلاف داده های عمومی است. آزادی در اقتصاد آزاد در این زمینه، به آزادی افراد برای انحصار داده های خود اشاره دارد.

  این ایراد و ایراد های دیگر این لفظ به این دلیل است که آزادی به تنهایی ناقص است و باید معلوم کنیم که آزادی چه کاری مد نظر است.

مطالب مرتبط

• چه داده هایی واقعا عمومی هستند؟
• عمومی، آزاد یا متن باز؟ سه هدف با یک مسیر