داده های عمومی و استقلال ملی

هر جایی که قدرت به طور نابرابر تقسیم شده باشد، قدرتمندان به بقیه تسلط پیدا می کنند و بقیه به قدرتمندان وابسته می شوند و استقلالشان را از دست می دهند. این الگو در هر جایی می تواند روی دهد، در روابط بین شرکت های رقیب، در رابطه بین مردم و دولت، در رابطه بین اعضای یک خانواده و چیزی که در این نوشته موضوع بحث است، روابط بین حکومت ها.

داده های عمومی بدون این که چیزی از کسی کم کنند، به قدرت همه اضافه می کنند و در نتیجه توزیع قدرت را متوازن تر می کنند. پس داده های عمومی به طور کلی در استقلال و خودکفایی تک تک موجودیت ها نقش مثبت دارند. در این نوشته به طور خاص بررسی می کنیم که داده های عمومی چه تاثیری روی استقلال کشور ها داشته است و حکومت ها چگونه از داده های عمومی در راستای استقلال و خودکفایی استفاده می کنند.

اتحادیه اروپا

اتحادیه اروپا اقدامات زیادی برای بازپس گیری کنترل خود در زمینه فناوری های دیجیتال انجام می دهد. بعضی از کشور های این اتحادیه روی اطلاعات خصوصی خروجی از کشور مالیات وضع کرده اند ولی با این حال بسیاری از داده های شهروندان این کشور ها در دسترس شرکت های عظیم عمدتا امریکایی و چینی قرار دارند.

یکی از ابزار های اتحادیه اروپا برای پس گرفتن حاکمیت دیجیتال، نرم افزار های عمومی هستند. مثلا دولت های فرانسه و آلمان در امور دولتی و نظامی خود از پیام رسان المنت ماتریس استفاده می کنند. با این که المنت هم یک شرکت انگلیسی و خارج از اتحادیه اروپاست اما با شرکت هایی مثل گوگل و فیسبوک یک تفاوت عمده دارد: داده های المنت عمومی است و در عمل همه مالک آن هستند. این دولت ها خود کارساز (server) های مورد نیازشان را تامین می کنند و در عین ارتباط با بقیه دنیا از طریق پروتکل غیر متمرکز ماتریس، وابسته به هیچ کس دیگری (حتی شرکت المنت) نیستند. المنت و ماتریس صرفا یک مثال است و نمونه های دیگر اقبال کشور های اتحادیه اروپا به داده های عمومی را می توان به استفاده از نکست کلاود به جای گوگل درایو یا دراپ باکس یا ابزار های مشابه در نهاد های دولتی یا استفاده از ابزار های عمومی مثل جیتسی یا بیگ بلو باتن در حوزه آموزش در جریان همه گیری ویروس کرونا اشاره کرد. در صورت عدم وجود این داده های عمومی کشور های اروپایی مجبور می شدند بابت بازپس گیری استقلال خود هزینه زیادی را صرف توسعه این نرم افزار ها کنند.

چین

در جریان اختلافات اقتصادی میان امریکا و چین، شرکت های جینی مثل هوآوی با مشکلات جدی مواجه شدند. اما با داده های عمومی توانستند که تا حدی با این مشکلات مقابله کنند. مثلا هوآوی توانست سیستم عامل اندروید که یک داده عمومی است را فورک کند و با تغییر نام آن به هارمونی، از آن در محصولات خود استفاده کند.

داده های عمومی در برنامه خودکفایی چین، نقش اساسی دارند و مسئولان چینی آن را یک روش ایمن و بهینه برای رسیدن به استقلال می بینند. شرکت های چینی سرمایه گذاری های گسترده ای روی آن انجام می دهند؛ مثلا شرکت علی بابا پردازنده های ریسک پنج که یک استاندارد عمومی برای پردازنده هاست را ساخته است در صورتی که به طور معمول شرکت ها پردازنده هایشان را بر پایه آرم می سازند و از شرکت آرم که زیر مجموعه شرکت امریکایی انویدیاست مجوزی برای این کار تهیه می کنند. اگرچه آرم هنوز به لیست تحریم های امریکا اضافه نشده است اما شرکت های چینی به طور پیش دستانه در حال مهاجرت به ریسک پنج هستند. در صورت عدم وجود داده های عمومی مثل ریسک پنج یا اندروید که حاصل زحمات مشارکت کنندگان کوچک و شرکت های بزرگ از سرتاسر جهان هستند، چینی ها نمی توانستند به تنهایی به خودکفایی برسند و مجبور بودند که به خواسته های امریکا تمکین کنند یا حذف شوند.

هلند و بلندر

اگر چه داده های عمومی در مالکیت عموم قرار دارند و همه می توانند هر استفاده ای از آن ها بکنند، اما در سطح یک کشور، استفاده از داده های عمومی بدون ملاحظه می تواند به از دست دادن نیرو های انسانی متخصص منجر شود و صرفا افراد به ترجمه داده های عمومی یا کار هایی از این دست بپردازند، که ممکن است در شرایطی مشکلاتی ایجاد کند.

اما راه حل این مشکل، بومی سازی و اختراع دوباره چرخ نیست. می توان حمایت های دولتی که قرار است صرف بومی سازی شود را هزینه حمایت از توسعه دهندگان داده های عمومی پیشرو در جهان کرد. با این کار علاوه بر این که افراد انگیزه ای برای کسب تخصص پیدا می کنند و افراد متخصص از کشور خارج نمی شوند، این حمایت ها می توانند به گونه ای جهت دهی شوند که نیاز های دولت توسط این نیرو ها در داده های عمومی پیاده سازی شوند و به آن ها افزوده شوند.

مثلا دولت هلند از بنیاد بلندر که توسعه دهنده نرم افزار عمومی بلندر است حمایت کرد و این نرم افزار انگیزه ای برای کسب تخصص افراد در حوزه علوم کامپیوتر شد. در صورتی که اگر این حمایت صرف توسعه یک نرم افزار انحصاری بومی هلند می شد احتمالا هیچ وقت به موفقیت های فعلی نمی رسید. موفقیت هایی که حاصل زحمات مشارکت کنندگان زیادی است که زیر نظر بنیاد بلندر قابلیت هایی که اکثرا خودشان به آن نیاز دارند را به این نرم افزار می افزایند و به این ترتیب این نرم افزار به یک نرم افزار قدرتمند تبدیل شده است که حتی در فیلم های هالیوودی (که عمومی بودن برایشان اهمیتی ندارد و می توانند میلیون ها دلار هزینه نرم افزار کنند) استفاده می شود.

یونان و ماهواره

یونان اولین ماهواره خود را به کمک داده های عمومی توسعه یافته توسط بنیاد لیبره اسپیس به فضا ارسال کرده است.

مطالب مرتبط

• دولت و داده های عمومی