استفاده نکردن از داده های انحصاری چه سودی دارد؟

زمان مطالعه: 7 دقیقه

ما در جمعیت داده های عمومی، به همه توصیه می کنیم که از داده های انحصاری استفاده نکنند تا انحصار کننده ها مشتری و در نتیجه تامین مالی خود را از دست بدهند و به این ترتیب، داده های عمومی کم و داده های انحصاری زیاد شوند. اما افراد کمی حاضرند که صرفا به دلیل کم شدن داده های انحصاری، از یک محصول استفاده نکنند و منافع جمعی را به منافع فردی ترجیح دهند.

اما این به معنی شکست نیست. توصیه ما از این جنس نیست که شما بیایید و فداکاری کنید و برای منافع جامعه، از منافع خود بگذرید و از داده های انحصاری استفاده نکنید، بلکه به شما توصیه می کنیم تا منفعت شخصیتان را به طور دقیق در نظر بگیرید و درک کنید که استفاده از داده های انحصاری به ضرر شخص شماست و هنگامی که این مطلب را متوجه شوید، خود به خود از داده های انحصاری استفاده نمی کنید. به مرور که افراد زیادی با این مضرات آشنا شوند، داده های انحصاری را کنار می گذارند و داده های انحصاری شکست خواهند خورد. در حقیقت دیر یا زود این اتفاق خواهد افتاد و نقش ما مانند یک کاتالیزگر است که با آگاهی بخشی به مردم، به این اتفاق سرعت می دهد.

در ادامه، فواید عدم استفاده از داده های انحصاری را با هم بررسی می کنیم.

شما به جای مستاجر، مالک می شوید

هنگامی که از یک داده انحصاری استفاده می کنید، شما مالک آن داده نیستید و صرفا اجازه استفاده از آن را در اختیار دارید؛ اجازه ای که هر زمان ممکن است از شما گرفته شود. این سناریو بار ها و بار ها تکرار شده است:

آمازون کتاب هایی که با drm انحصار شده اند را می تواند از روی دستگاه شما حذف کند، و چندین بار این کار را کرده است.
نقشه گوگل، داده های خود را از دسترس کسب و کار های ایرانی به بهانه تحریم خارج کرد.
اپل دستگاه هایی که در جریان تظاهرات زندگی سیاه پوستان مهم است به سرقت رفته بودند را از راه دور از کار انداخت.
مایکروسافت مجوز اجرای برنامه های ویندوز را از آی بی ام گرفت و سیستم عامل آن ها را عملا نابود کرد. این موضوع باعث علاقه آی بی ام به لینوکس شد.
در جریان جنگ تجاری امریکا و چین، مجوز های انحصاری شرکت هوآوی لغو شد و هوآوی از این مساله، ضربه سختی خورد. اگر سیستم عامل اندروید یک داده انحصاری مانند ویندوز بود، با لغو مجوز عملا هوآوی نابود می شد اما هوآوی با ری برند کردن داده های عمومی اندروید و جایگزینی بخش های انحصاری گوگل، یک سیستم عامل با نام هارمونی ساخت که کاملا با اندروید سازگار است. تمام برنامه های اندروید روی آن نصب می شود و هیچ کس نمی تواند جلوی هوآوی از این کار را بگیرد.

شاید با خود بگویید که همه این اتفاقات طبق قانون انجام می شود و در صورتی که شرایط تولید کننده را رعایت کنیم به چنین مشکلاتی نمی خوریم. اما چه تضمینی هست که شرایط سازنده هر روز سخت گیرانه تر نشود؟ قیمت هر روز بالاتر نرود؟ محدودیت ها بیشتر نشود؟ چه تضمینی هست که اپل، گوشی شما را به بهانه تحریم از کار نیاندازد؟ همان گونه که نرم افزار های شما را پاک می کند. در صورتی که اگر روی گوشی خود یک سیستم عامل عمومی نصب کنید، کسی نمی تواند آن را از شما سلب کند و دستگاه شما را از کار بیاندازد.

تضمینی نیست و نخواهد بود. شما می توانید هنگامی که داده انحصاری از شما سلب شد یا شرایط آن غیر قابل تحمل شد مهاجرت به داده های عمومی را آغاز کنید؛ اما ممکن است مانند آی بی ام یا چین، میلیارد ها دلار خود را بر باد رفته ببینید. تمام تجربه و مهارت شما در استفاده از آن داده انحصاری از بین می رود، اگر کسب و کار شما در رابطه با آن داده تعریف شده باشد ممکن است به کلی نابود شود، و با استفاده موقت از آن تا زمانی که از شما سلب شود، دیگران را نیز به استفاده از آن ترغیب می کنید و به آن ها نیز آسیب می رسانید. پس بهترین راه، این است که از ابتدا از داده های انحصاری استفاده نکنید.

هزینه کم تر

داده ای که عمومی است، همه به آن دسترسی دارند و در نتیجه هزینه دسترسی به آن صفر است. اگر از یک محصول بر پایه داده های عمومی استفاده کنید، هزینه داده و طراحی از آن حذف شده است و تولید کنندگان از سراسر دنیا می توانند برای تولید آن رقابت کنند. به این ترتیب هزینه به مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز تقلیل می یابد. اگر محصول نهایی خود داده باشد، مثل کتاب، فیلم یا نرم افزار، هزینه آن صفر خواهد شد.

در ایران که قانون کپی رایت بین الملل وجود ندارد، شما به راحتی می توانید فیلم های روز را دانلود کنید یا از نرم افزار های کرک شده استفاده کنید؛ اگرچه در این حالت این هزینه به شما تحمیل نمی شود، اما مضرات دیگر داده های انحصاری هم چنان باقی است و علاوه بر آن، ممکن است الآن به این داده انحصاری عادت کنید و بعدا نتوانید بدون هزینه از آن ها استفاده کنید (مثلا ایران را ترک کنید یا کرک نسخه جدید را پیدا نکنید) شایان ذکر است که این صورت از استفاده، به انحصار کننده سود نمی رساند و از دید کلان، به نفع داده های انحصاری نخواهد شد ولی باید توجه کرد که داده های عمومی مشابه نیز استفاده نمی شوند و ممکن است تضعیف شوند.

اشکال دیگر هزینه

هزینه لزوما به شکل پول نیست، این موضوع مخصوصا در نرم افزار های انحصاری متداول است. هزینه می تواند به صورت تبلیغات، انحصار بعضی از قابلیت ها به طوری که شما ابتدا به نرم افزار عادت کنید و بعد مجبور به خرید قسمت های انحصاری شوید، خرید آیتم های درون برنامه، جمع آوری اطلاعات و نقض حریم خصوصی، افزودن واترمارک به خروجی ها و ... که این نوع از هزینه ها ممکن است از هزینه مالی نیز سنگین تر و آزار دهنده تر باشند. نکته مهم این است که بعضا به راحتی نمی توان فهمید که چه هزینه ای به انحصار کننده پرداخت می شود. پس اگر بر خلاف توصیه ما از داده های انحصاری استفاده می کنید، توجه داشته باشید که در ازای مجوزی که دریافت می کنید چه هزینه ای پرداخت می کنید.

محدود به انحصار کننده نمی شوید

در هنگام استفاده از داده های انحصاری، شما نمی توانید آن داده را تغییر دهید یا قابلیت جدیدی به آن اضافه کنید. شما برای این کار باید معطل انحصار کننده شوید و صرفا می توانید به او درخواست دهید تا شاید آن را برای شما انجام دهد و احتمالا باید هزینه زیادی هم بابت آن بدهید.

اما شما مالک داده عمومی هستید. می توانید آن را تغییر و توسعه دهید. به ویژه اگر داده عمومی مذکور در زمینه کاری شما یا شرکتتان باشد، این تغییر بسیار برای شما کم هزینه تر خواهد شد. و حتی می توانید بهبودتان را مجددا عمومی کنید تا بقیه نیز از آن استفاده کنند و نیازی نباشد که نسخه های بعدی را مجددا به صورت دستی ادغام کنید و این قابلیت را به آن ها بیفزایید. این روش یکی از مهم ترین روش هایی است که داده های عمومی با آن توسعه می یابند.

این موضوع یکی از مهم ترین دلایلی است که شرکت های بزرگ که پول برایشان اهمیتی ندارد را توجیه می کنند تا از داده های عمومی استفاده کنند. این که محدود به انحصار کننده نمی شوند.

جمع بندی

یک محصول مبتنی بر داده های عمومی، یک سر و گردن از مشابه انحصاری خود بالاتر است و مزیت های غیر قابل چشم پوشی ای دارد. بنابراین اگر یک داده انحصاری مشابه بهتر کار می کند، زیباتر است، قابلیت های بیشتری دارد، دقت بیشتری دارد، مصرف منابع کمتری دارد یا ... بهتر است برای منافع شخص خودتان، از محصول عمومی استفاده کنید و هزینه ای که می خواهید صرف گرفتن مجوز از انحصار کننده کنید را صرف بهبود و رفع مشکلات محصول عمومی کنید.